PSİKO-SOSYAL GELİŞİM VE SPOR
Sosyal gelişme, kişinin sosyal uyarıcıya, özellikle grup yaşamının baskı ve zorluklarına karşı, duyarlık geliştirmesi, grubunda ya da kültüründe, başkalarıyla geçinmesi, onlar gibi davranmasıdır (4. 3). İnsan belli bu zamanda belli bir sosyal ve kültürel ortamda doğar ve sosyalleşme süreci içerisinde çevresine ve topluma uyum çabası gösterir. Bu çaba önce aile sonra okul daha sonra meslek ortamı içinde devam eder.
Gelişme, büyümeden farklı olarak bünyece ve nitelikçe değişmeleri içerir. İnsan gelişiminde olgunlaşma ve öğrenme iç içe oluşur. Gelişim bireyler arasında tempo farkı gösteren, çeşitli yönlerden dayanışma halinde oluşan karmaşık bir süreçtir. Bu süreci iç ve dış faktörler etkiler (1, 13). Sosyal gelişim bireyin davranışlarına bakarak değerlendirilebilir. Gelişim söz konusu olduğuna göre belli bir ilerleme görülmesi gerekir. Bu ilerlemede değişmeler süreç içerisinde kolaydan zora, basitten karmaşığa gider.
Sosyal gelişme genellikle safhalar, sıralar serisi olarak, olgunlaşma ve tecrübenin birleşmesine bağlı olan bir hareket olarak tanımlanır. En çok kabul edilen ve belgelenmiş sosyal gelişme teorileri aşağıdaki şekilde gösterilir (3, 81).
1- Gelişme aşamasındaki her safta özel mücadele ya da gelişmeye bağlı görevler içerir.
2- Genç bir kişi bir diğer safhadaki görevlerine geçmeden önce ilk safhadaki gelişimle ilgili görevlerini tamamlamalıdır, diğer bir değişle ilk etapta varolduğuna inanılan öğrenme, bir diğer aşamadaki öğrenme için ilk şarttır.
3- Tecrübeler gencin yaşına ve gelişmesine bağlı olarak bütün gelişmeye katkıda bulunur.
4- Sosyal gelişme gençlerin olgunlaşma kapasitelerinin üstündeki tecrübelerle karşılaşınca bozulur veya tecrübelerin tekrarı bir sonraki gelişme safhasının oluşumuna izin vermez.
5- Toplumsal gelişme sürecinde, her başarılı aşamanın başında, gençler özellikle isteklidirler ve önceki safhalarda bitirilmeden bırakılan gelişim ile ilgili görevleri telafi edebilirler, diğer bir deyişle, gelişmeyi yakalamak mümkündür.
Doğumdan itibaren gelişim ile ilgili en önemli deneyimler fiziksel kontrolün sağlanmasıdır. Nesneleri tutma-atma, emekleme, yürüme, koşma, zıplama, atlama vb. okul dönemi başladığında akranlarıyla ilişkiler ve otoriteyle başa çıkma gibi kişisel-duygusal deneyimler yaşanır. 10 yaşından itibaren yakın arkadaşlıklar ve paylaşma önem kazınır. Bu anlamda fiziksel hareketler, oyun ve spor çalışmaları insanların hayatındaki gelişme sürecinde önemli rol oynarlar. Zaten çocuklar hareketleri öğrenmek için çok isteklidirler ve bunları denedikçe sevinç duyarlar. Fiziksel kontrollerini sağladıkça da kendilerini başarılı bularak güven duyarlar. Oynamak ve becerilerini geliştirmek için dışarıdan sebeplere ihtiyaçları yoktur. çünkü bunun için gereken motivasyon çocukta vardır. Bu yüzden çocuklara spor programları düzenlenirken fiziksel becerilerini öğrenebilecekleri uygun ortamlar yaratılmalı, kesinlikle üst düzeyde sportif performans için zorlanmamalıdır. Amaç başarısızlık duygusu yaşatmak değil başarı duygusu yaşatmak olmalıdır. Aksi takdirde sosyal gelişmeleri gecikebilir.
Organize edilmiş oyunlar, özellikle çok değerlidir, çünkü çocuklara, otoriteye karşı reaksiyon göstermeyi ve otoriteyle anlaşmayı öğrenmek için ve aynı zamanda yaşıtlarıyla anlaşmayı öğrenmek için koşullar sağlar (3, 84). Bu yolla çocuk ve gençler kendisi ve başkaları arasındaki farklılıkları görür. Kendisinden daha iyi birilerinin bulunmasının kendi değerini ve başarısını azaltmayacağını öğrenir. Spor programları belirli kişiler tarafından organize edilip uygulanır. İste çocuğun spor programlarından sağlayacağı yarar da bu kişilerin bilgilerine bağlıdır. 1950 ve 1980 yılları arasında Amerika Birleşik Devletlerinde çocuk ve gençlerin spora katılımlarının sosyal gelişmelerine etkisiyle ilgili birçok çalışma yapılmıştır. Bu çalışmalar özellikle rekabete dayalı yoğun antrenman ve yarışmaların sosyal gelişme üzerinde olumsuz etkiler yapabileceğini ortaya koymuştur. Bu nedenle 12 yaşın altındaki çocuklar için düzenlenen spor programlarının amacı fiziksel harekete katılım ve sosyal ilişkiler geliştirme olmalıdır. çünkü genellikle 12 yaşın altındaki çocuklar rekabetin ne demek olduğunu anlamak ve rekabete dayalı stratejileri kavramak için sosyal yeteneklere sahip değillerdir. Öğretmenler, antrenörler ve anne-babalar çocukların spora katılımında bu gerçeklere uygun yaklaşımlar sergilemelidirler.
çocukların spor programlarında ne aradıklarını bilmek çok önemlidir, çünkü çocuklar aradıklarını bulamadıklarında, onların motivasyonu gittikçe azalacaktır ve yetenek gelişmesi zarar görecektir. çocukların spor deneyimlerinde ne aradıklarını keşfetmenin bir yolu, çocukların kendilerine sormaktır; diğer yolu ise çocukların kendi boş zaman faaliyetlerini nasıl düzenlediklerini izlemektir. Yapılan araştırmalar, çocukların spor yaptıklarında, ilgilendikleri 4 şey olduğunu ortaya çıkarmıştır (2, 431-450).
1-Hareket
2-Harekete kişisel katılım
3-Kendi becerilerine uyan mücadele ve sonuçlar
4-Arkadaşlıkların pekiştirilmesi için fırsatlar
Sonuç olarak sporun, çocukların beklentilerine yanıt verecek, rekabete dayanmayan ve neşeli programlar aracılığıyla gerçekleştirildiğinde sosyal gelişmeye olumlu etkileri bulunmaktadır. çağdaş eğitimin bir parçası olarak spor programlarına gereken önem verilmeli ve yaygın şekilde uygulanabilmesi için gerekli olanaklar her çocuk için yaratılmalıdır.
TENİS'İN FAYDALARI
1-Sağlığınızın değerini anlamanıza yardımcı olur.
2-Yaşam kalitenizi artırmanıza ve geliştirmenize yardımcı olur.
3-Fiziksel performansınızı geliştirir.
4-Kalp rahatsızlığı riskini azaltır.
5-Maksimum oksijen kapasiteni artırır.
6-Yüksek tansiyon riskini ve ilerlemesini azaltır.
7-Yüksek tansiyonu olanların tansiyonu kontrol altında tutmasına yardımcı olur.
8-Kandaki triglycerid seviyesini azaltır.
9-Kandaki iyi kolestrolu (HDL) artırır.
10-Dinlenme kalp atımını düşürür.
11-Kalp-damar dolaşımını geliştirir.
12-Anaerobik eşiği artırır, bu da çabuk yorulmayı ve dolayısıyla kanda laktik asit birikiminin erken oluşmasını engeller.
13-Kalp rezervini artırır.
14-Kalbinizin bir atımda vücuda pompaladığı kan miktarını arttırır.
15-Vücut ısınızı soğutma için deri yüzeyine gerekli kan akış kabiliyetini arttırır.
16-Akciğer kapasitenizi artırarak oksijenin akciğerlerden kana geçebilme kabiliyetini arttırır.
17-Kalp krizi geçirdikten sonra hayatta kalma şansınızı arttırır.
18-Kronerde kan pıhtılaşma hassasiyetini düşürür.
19-Kandaki yoğunlaşmayı azaltır.
20-Kalbinizin daha verimli pompalama işlemini yapmasını sağlar.
21-Kanınızın kan plazma hacmini genişletir.
22-Orta seviyeli egzersizler sırasında kalp atım sayısını düşürür.
23-Anormal nabız atım incinmelerini azaltır.
24-Kasların kandan oksijen çıkarma kabiliyetini arttırır.
25-Çarpıntı riskini azaltır.
26-Çok çeşitli sebeplere bağlı baş ağrılarından kurtulmanızı sağlar.
27-Hamilelikte karşılaşılabilen bir çok rahatsızlıktan kurtulmanızı sağlar.
28-Sıcaklığa karşı tahammülünüzü arttırır.
29-Endişe ve kuruntularınızı azaltır.
30-Streslerden korunma ve kurtulmaya yardımcı olur.
31-Vücudun üst solunum yolları enfeksiyonuna karşı direncini arttırır.
32-Şeker hastalığınızın gelişme riskini azaltır.
33-Şeker toleransınızın gelişmesini sağlar.
34-Prostat kanserinin gelişme riskini azaltır.
35-Sigarayı bırakmanıza yardımcı olur.
36-Bağırsak kanserinin gelişme riskini azaltır.
37-Göğüs kanserinin gelişme riskini azaltır.
38-Eklem rahatsızlıklarından dolayı, eklemlerin bozulma oranını yavaşlatır.
39-Kan şekerinin kontrol altında tutulması için gerekli insulin miktarının düşürülmesine yardımcı olur.
40-Yüksek tansiyona bağlı ciddi komplikasyonlara maruz kalma oranını azaltır.
41-Yaralanmalara karşı korunmayı sağlar.
42-Eklemlerdeki kıkırdak dokunun yoğunluğunu arttırır.
43-Stresle başa çıkmanıza yardımcı olur.
44-Bağışıklık sisteminizin iyi şekilde çalışmasını geliştirir.
45-Kabızlıktan kurtulmanıza yardımcı olur.
46-Depresyonun hafifletilmesine ve atlatılmasına yardımcı olur.
47-Bağışıklık sisteminizin iyi şekilde çalışmasını sağlar.
48-Bel ağrılarının hafiflemesine ve kurtulmanıza yardımcı olur.
49-Bel ağrılarından doğan sıkıntıların azalmasını sağlar.
50-İnsuline karşı, doku duyarlılığını arttırarak, kan şekerinin daha iyi kontrol edilmesine yardımcı olur.
51-Yüksek tansiyonu kontrol için alınan ilaçların, yan etkilerine karşı koymaya yardımcı olur.
52-Eklem esnekliğini korur ve gelişmesine yardımcı olur.
53- Eğer yüksek tansiyonunuz varsa, bunu kontrol etmek için aldığınız ilaç ihtiyacını % 20-30 oranında azaltır.
54-Kemik erimesi hastalığı riskinin gelişmesini azaltır.
55-Zihinsel uyanıklılığınızı arttırır.
56-Yaşa bağlı olarak oluşan kemik bozulmalarının yavaşlamasına yardımcı olur.
57-Endometriyoya karşı riski azaltır.
58-Eklem rahatsızlıklarından doğan acılara karşı koyma toleransınızın artmasını sağlar.
59-Kilonuzu korumanıza veya kilo kaybetmenize yardımcı olur.
60-Sadece diyet yaparak değil.
61-Yaratıcılık gücünüzün artmasına yardımcı olur.
62-Yağsız vücut dokularınızın korunmasına yardımcı olur.
63-Sağlık harcamalarının ve ilaç kullanımının azalmasına yardımcı olur.
64-Yabancı madde kullanımı ile mücadeleye yardımcı olur.
65-Fazla kalorilerin yakılmasına yardımcı olur.
66-Yüksek oranda gıda tüketmenizi sağlar, fakat buna rağmen, kalori dengenizin aynı kalmasına yardımcı olur.
67-Ağır ilerleyen şişmanlığa karşı korur.
68-Denge ve koordinasyonunuzun gelişmesine yardımcı olur.
69-İştahınızın kısa süreli etkilerle azaltılmasına yardımcı olur.
70-Ani kabarmaların üstesinden gelmeye yardımcı olur.
71-Yaşlı bireylerdeki kısa süreli belleklerin gelişmesine yardımcı olur.
72-Adet kanamalarından doğan belirtilerin hafiflemesine yardımcı olur.
73-Genel ruhsal durumunuzun gelişmesini sağlar.
74-Kolay ve iyi uyumanıza yardımcı olur. Kilo kaybına, özellikle vücuttaki yağdan kaybetmenize yardımcı olur.
75-Kemiklerinizin kırılmalara karşı direncini ve yoğunluğunu arttırır.
76-Dinlenme durumundaki metabolik seviyeyi korumanıza yardımcı olur.
77-Kassal güç seviyenizi arttırır.
78-Kassal dayanıklılık seviyenizi arttırır.
79-Egzersizden sonra çabuk toparlanabilme kabiliyetinizi arttırır.
80-Uygun kas dengenizi korumanıza yardımcı olur.
81-Cinsel hayatınızın istenen doyumda ve düzeyde artmasını sağlar.
82-Vücudunuzun dik durmasının gelişmesini sağlar.
83-Egzersiz sırasında vücudun enerji elde etmede yağ kullanabilme kabiliyetini arttırır.
84-Solunum sistemindeki kasların gücünün ve dayanıklılığının artmasını sağlar.
85-İyi bir fiziksel görünüş sağlar.
86-Kendinize olan güven duygunuzu arttırır.
87-Rahat olmanıza yardımcı olur.
88-Kısa süreli bilgileri hafızanızda tutma kabiliyetini geliştirir.
89-İş veriminizi arttırır.
90-Bol enerji verir. Günlük hayatınızda acil durumlarda ihtiyacınız olan enerjiyi sağlar ve sonradan ihtiyaç olabilecek daha fazla enerjinizi korumanıza yardımcı olur.
91-Hastalıklara bağlı olarak iş günü kaybınızı azaltır.
92-Yeni insanlarla karşılaşmanıza ve yeni arkadaşlar edinmenize yardımcı olur.
93-Fiziksel zindeliğinizi geliştirerek, hayata daha yaratıcı olarak adapte olmanızı sağlar.
94-Bağımsız hayat tarzını korumanıza yardımcı olur.
95-Aktiviteler, kemiklerin güç depolamasına ve orta şiddetli egzersizler sırasında daha fazla baskı yaparak hem daha çok güç depolamasına hem de kemik yoğunluğunun artmasına yardımcı olur.
96-Egzersiz, bağ ve bağ dokularını kuvvetlendirerek, yaşa bağlı olarak oluşabilecek sakatlıkları azaltır.
97-Önceden hareketsiz bir yaşam tarzına sahip kişilerin, yorgunluğa karşı direncini arttırır ve dinçlik hissinin oluşmasını sağlar.
98-Hatta kalp hastaları bile, kalp ve solunum sistemlerini çalıştırıcı egzersizler yaparak, hastalığın üstesinden gelmek için gayret sarf ederek, korkularından kurtulmalarına ve normal yaşamlarına dönmelerine yardımcı olur.
99-Spor yapmak, sıkıntılarınızın azalmasına, eğlenme ve neşelenmenize, kısaca hayattan zevk almanıza yardımcı olur.